Na ervaringen in eerdere winters heb je je dit jaar goed voorbereid, je hebt de warmste en dikste snowboots gekocht die je kon vinden. Plus nog eens lekker dikke sokken. Wat kon je gebeuren? Heb je toch nog koude voeten. Dat moet toch niet kunnen.
Foto CC BY 2.0
Warm blijven
Hoe warm en dik ze ook zijn, je kleren en schoenen produceren geen warmte (al zijn er wel elektrisch verwarmde schoenen te koop). Ze isoleren je lichaam en voorkomen dat de warmte van je lichaam te snel wordt afgegeven aan de buitenlucht. De warmte in je lichaam komt vanuit je spieren en wordt door je bloed door het lichaam vervoerd.
Het probleem
In je voet zitten geen noemenswaardige spieren, die zitten in je onderbeen. De warmte moet vanuit de been doorstromen naar je voeten. Het bloed gaat door relatief kleine haarvaten door je voet. Een goede doorbloeding van je voet is dus van groot belang.
Vrouwen hebben minder haarvaten in vergelijking tot mannen. Dat verklaart deels dat vrouwen vaker last hebben van koude voeten. Andere oorzaken voor een mindere doorbloeding zijn onder andere: hormonen, beknelde voeten en roken. Maar ook door ziekte of ouderdom kan de doorbloeding minder zijn. Op de meeste factoren heb je niet zoveel invloed, zeker niet op korte termijn.
Bovendien helpt je lichaam ook niet mee: Als het lichaam kou ervaart trekken de haarvaten samen, dit om het lichaam en vitale lichaamsdelen te beschermen tegen afkoeling. Alleen werkt dat averechts voor de lichaamsdelen die minder belangrijk gevonden worden. Het vernauwen van de haarvaten gebeurt naar aanleiding van afkoeling van de huid. Vrouwen zijn hier gevoeliger voor. Daarnaast hebben vrouwen gemiddeld een dikkere vetlaag. Die isolatie werkt twee kanten op, de aanvoer van warmte vanuit je lichaam naar de huid is minder, dus de afkoeling sneller en daarmee de reactie van je lichaam. Bij vrouwen varieert de lichaamstemperatuur ook nog eens met het oestrogeen niveau in het lichaam. Bovendien schijnen zwangere vrouwen ook eerder te reageren op lagere temperaturen, wellicht om het ongeboren kind te beschermen tegen afkoeling.
Oplossingen?
Die lekker dikke snowboots met extra dikke sokken zouden wel eens averechts kunnen werken, je voet zit bekneld en dat komt de doorbloeding niet ten goed.
Zorg dat je snowboots al op kamertemperatuur zijn als ze je aandoet. De schoenen in de garage bewaren is voor de troep en modder een goed idee, maar als je koude schoenen aandoet, heb je al een achterstand.
Blijf in beweging. Dus lopen of fietsen i.p.v. met de auto of openbaar vervoer.
Zorg dat je rest van je lichaam passend gekleed is, winterschoenen onder een rok met panty ziet er wellicht modieus uit, maar dat komt de doorbloeding niet ten goede.
Op de kachel
Ga je voeten niet geforceerd opwarmen door ze op de kachel te leggen of onder een hete douch te gaan staan. De bloedsomloop wil dan weer op gang komen terwijl de haarvaten nog dicht zitten.
Langzaam aan opwarmen dus.
Vocht
Een zeer belangrijke (extra) oorzaak van koude voeten, een koud lichaam in zijn geheel trouwens, is vocht. Of het van transpiratie of van de regen is. Natte voeten of een koud lichaam koelen enorm af. Dat geldt dus ook voor zweetvoeten. Niet te dikke, goed vocht transporterende sokken zorgen ervoor dat je voeten niet nat worden van zweet. Goede (wollen) sokken zoals die voor de buitensport te koop zijn, zijn niet goedkoop, maar leveren zeker een bijdrage aan het comfort
Muts
Je hoofd, en dan met name de hersenen, verbruiken een enorme hoeveelheid zuurstof. Die zuurstof komt via je bloed naar je hoofd. Twintig procent van het lekker warme bloed stroomt naar je hersenen. En dat bloed koelt flink af zo bovenop het lichaam in het relatief vetarme hoofd. Je hoofd warm houden met een muts helpt dan ook tegen afkoeling van je lichaam en daarmee tegen koude voeten!
Wintertenen (en handen)
Wintervoeten zijn niet meteen gerelateerd aan koude voeten, al is de oorzaak wel ongeveer hetzelfde en kunnen ze ook tegelijkertijd optreden. Zoals eerder beschreven vernauwen de bloedvaten zich onder invloed van kou. Dat kan dus al gebeuren voordat je koude ervaart. De slechte doorbloeding kan jeuk en irritatie toch gevolg hebben. Tegelijkertijd stuwt het bloed zich op, de aanvoer van bloed neemt namelijk niet zomaar af. Door de stuwing kunnen haarvaten beschadigen en krijg je de pijnlijk rode zwellingen.